Joriy son

 Yurisprudensiya

2-son 2025-yil

Maqolalar bilan tanishib chiqish
PDF yuklash
IJTIMOIY DAVLAT VA UNING BELGILARI: AYRIM NAZARIY-HUQUQIY MASALALAR

Axmedshayeva Mavlyuda Axatovna

Toshkent davlat yuridik universiteti professori, yuridik fanlar doktori

Annotatsiya
Mazkur maqolada mamlakatimizda amalga oshirilgan konstitutsiyaviy islohotlar natijasida ijtimoiy davlatchilikning huquqiy asoslari konstitutsiyaviy maqomda mustahkamlab qoʻyilgani ijtimoiy davlat, uning belgilari, xususiyatlari hamda amaliyoti masalasiga boʻlgan ilmiy qiziqishni kuchaytirishi taʼkidlanadi. Shu bois bu borada olib boriladigan ilmiy izlanishlar nafaqat nazariy, balki amaliy ahamiyat kasb etishi ham alohida qayd etiladi. Maqolada “ijtimoiy davlat” tushunchasining shakllanish evolyutsiyasi, ijtimoiy davlatning mazmuni, uning belgilari, xususiyatlari, shuningdek, ijtimoiy siyosat va ijtimoiy himoya kabi kategoriya va tushunchalar boʻyicha zamonaviy fanda mavjud qarashlarning ayrimlari keltirilib, tahlil qilinadi. …
DAVLAT-FUQAROLIK JAMIYATI MULOQOTI: NAZARIY-HUQUQIY TAHLIL VA ZAMONAVIY TENDENSIYALAR

Nazarov Shavkat Nazarovich

Toshkent davlat yuridik universiteti Davlat boshqaruvi kafedrasi mudiri, yuridik fanlar nomzodi, dotsent

Annotatsiya
Ushbu maqolada davlat va fuqarolik jamiyati oʻrtasidagi munosabatlarning nazariy-huquqiy tabiati va konseptual asoslari tahlil qilinadi. Maqolada mazkur munosabatlarning tarixiy rivojlanish jarayoni, Gʻarb va postsovet makonidagi nazariy yondashuvlar, jumladan, Gramshi, Pulantzas va Burdye nazariyalariga asoslangan tahlillar keltirilgan. Shuningdek, davlat va fuqarolik jamiyati oʻrtasidagi muloqot mexanizmlari, PR-texnologiyalar va jamoatchilik maslahatchilar institutining muhim ahamiyati koʻrsatib oʻtilgan. Muallif ushbu munosabatlarni binar oppozitsiya sifatida emas, balki dialektik oʻzaro toʻldiruvchi tizim sifatida talqin qilish zarurligini ilmiy asoslaydi. Davlat va fuqarolik jamiyati oʻrtasidagi munosabatlar faqat huquqiy yoki siyosiy jihatlar bilan cheklanmaydi. …
KONSTITUTSIYAVIY SUDLARDA RAQAMLI TRANSFORMATSIYA: IMKONIYATLAR VA XAVFLAR

Nurmamatova Noila Doniyorovna

Toshkent davlat yuridik universiteti tayanch doktoranti

Annotatsiya
Ushbu maqolada konstitutsiyaviy sud ish yurituvida raqamlashtirish jarayonining nazariy asoslari, xalqaro tajribasi va milliy huquqiy amaliyotdagi oʻrni tahlil qilinadi. Muallif raqamli texnologiyalar, xususan, “e-Court”, “smart court” tizimlari va chatbot xizmatlari orqali sudlov faoliyatining tezkorligi, shaffofligi hamda fuqarolarning konstitutsiyaviy shikoyat qilish huquqini samarali roʻyobga chiqarish imkoniyatlarini ochib beradi. Tadqiqotda raqamli transformatsiyaning sudlovdagi shaffoflik, tezkorlik va kirishuvchanlikni taʼminlashdagi oʻrni baholanadi. Xorijiy olimlarning qarashlari asosida raqamlashtirishning ijobiy va salbiy jihatlari – sudlovga kirishishdagi soddalik, lekin ayni paytda raqamli tafovut va protsessual noaniqlik kabi xavflar tahlil qilingan. …
RAQAMLI AKTIVLAR TUSHUNCHASINING EVOLYUTSIYASI VA ULARNI HUQUQIY TARTIBGA SOLISHNING QIYOSIY TAHLILI

Yakubov Axtam Nusratulloyevich

Toshkent davlat yuridik universiteti prorektori, yuridik fanlar doktori, dotsent

Annotatsiya
Ushbu maqolada zamonaviy raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi va global iqtisodiyotga integratsiyasining kuchayishi natijasida “raqamli aktivlar” tushunchasi xalqaro huquqiy munosabatlar tizimida markaziy oʻrinni egallab borayotgani, ayni paytda raqamli aktivlarning dolzarbligi, raqamli huquqlar tushunchasining xilma-xilligi va raqamli aktivlarni samarali tartibga solishda rivojlangan mamlakatlar tajribasi, shuningdek, ularni faqat moliyaviy vositalarga bogʻlash mumkin emasligi haqidagi nuqtayi nazarlar chuqur tahlil qilingan. Shu bilan birga, muallif maqolada Oʻzbekiston Respublikasi amaldagi qonunchiligida raqamli aktivlarni huquqiy tartibga solishda bartaraf etish zarur boʻlgan boʻshliqlar mavjudligi, xususan, Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligiga “raqamli aktivlar” atamasini aniqlashtirish va kengaytirish, ularning virtual mulk (mulkiy huquqlar) va mulkiy huquqlarga bogʻliq virtual shaxsiy nomulkiy neʼmatlar va huquqlarga ajratadigan yangi tasnifini joriy etish va ularni huquqiy tartibga solishga doir tegishli oʻzgartirishlar kiritish zarurligini taʼkidlaydi. …
UNIVERSITETLAR VA ILMIY TADQIQOT MUASSASALARIGA QARASHLI INTELLEKTUAL MULK OBYEKTLARINI TIJORATLASHTIRISHNING HUQUQIY XUSUSIYATLARI

Toshkanov Nurbek Bahriddinovich

Toshkent davlat yuridik universiteti Biznes huquqi kafedrasi o‘qituvchisi, yuridik fanlar bo‘yicha falsafa doktori (PhD)

Annotatsiya
Maqolada O‘zbekiston va bir qator xorijiy davlatlar tajribasi asosida universitetlar hamda ilmiy tadqiqot muassasalariga qarashli intellektual mulk obyektlarini tijoratlashtirishning huquqiy, tashkiliy va iqtisodiy jihatlari tahlil qilingan. Universitet 3.0 konsepsiyasi doirasida ta’lim, ilm-fan va innovatsion faoliyatning uzviy bog‘liqligi yoritilib, O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlar, normativ-huquqiy baza, klaster va spin-off yondashuvlari orqali mavjud holatga baho berilgan. Shuningdek, texnologiyalar transferi, startaplar, patentlash va tijoratlashtirish modellari, jumladan, uchburchak modeli hamda hajm modeli muhim vosita sifatida ko‘rsatib o‘tilgan. …
YURIDIK SHAXS SHAXSIY QONUNIGA NISBATAN EKSPLUATATSIYA MARKAZI MEZONINI QOʻLLASH MUAMMOLARI

Abduqodirov Abdurauf Baxodir oʻgʻli

Toshkent xalqaro universiteti Huquqiy fanlar kafedrasi oʻqituvchisi

Annotatsiya
Maqolada xalqaro xususiy huquq sohasida yuridik shaxslarning shaxsiy qonunini aniqlashda qoʻllanadigan “ekspluatatsiya markazi” mezoni oʻrganilgan, shuningdek, uning qoʻllanishi va amaliy ahamiyati tahlil qilingan. Bundan maqsad – ekspluatatsiya markazi mezonining afzalliklari, kamchiliklari va turli davlatlar qonunchiligidagi oʻrnini tahlil qilish orqali uning samaradorligini baholashdir. Chunki global iqtisodiyot sharoitida yuridik shaxslarning milliy mansubligini aniqlash masalasi davlatlarning iqtisodiy va maʼmuriy nazorati uchun katta ahamiyatga ega. Muammo shundaki, ekspluatatsiya markazi mezoni aniqlik va barqarorlik nuqtayi nazaridan muayyan qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi, bu esa uning qoʻllanishini cheklaydi. Tadqiqot davomida qiyosiy-huquqiy tahlil, mantiqiy usullaridan foydalanilgan. Maqolada ekspluatatsiya markazi mezoni asosan rivojlanayotgan davlatlar qonunchiligida yuridik shaxslarning faoliyatini nazorat qilish va milliy iqtisodiyotni himoya qilish vositasi sifatida qoʻllanishi koʻrsatilgan. …
MOLIYAVIY TEXNOLOGIYALAR SEKTORIDAGI AVTOMATLASHTIRILGAN RAQAMLI SHARTNOMALARDA ROZILIK IFODASINI HUQUQIY TALQIN ETISH MUAMMOLARI

Po‘latov Temurbek G‘ayratjon o‘g‘li

Toshkent davlat yuridik universiteti, Kiberhuquq kafedrasi o‘qituvchisi

Annotatsiya
Mazkur maqola blokcheynda dasturiy kod asosida bajariladigan avtomatlashtirilgan raqamli bitimlar – smart-kontraktlarda rozilik ifodasini talqin qilish bilan bogʻliq huquqiy muammolarni tahlil qilishga bagʻishlangan. Tadqiqot shuni koʻrsatadiki, smart-kontraktlar anʼanaviy avtonomiya tamoyilini oʻzgartiradi, bu esa tomonlarning moslashuvchanligini cheklaydi va ularning roziligini huquqiy talqin qilishni sezilarli darajada murakkablashtiradi. Asosiy muammolar sifatida smart-kontraktlarning universal huquqiy taʼrifining mavjud emasligi va avtomatlashtirish sharoitida niyatni isbotlashdagi murakkabliklarga alohida e’tibor qaratildi. Maqolada xorijiy huquq tizimlaridagi, masalan, Rossiya, AQSh, Buyuk Britaniya va Belarus kabi davlatlardagi tartibga solish yondashuvlari tahlil qilingan, shuningdek, Oʻzbekistondagi huquqiy noaniqliklar aniqlangan. …
OʻSIMLIK DUNYOSINI MUHOFAZA QILISH VA UNDAN FOYDALANISHDA EKOLOGIK MEʼYORLASHNING HUQUQIY JIHATLARI

Rajabov Nariman Sharifbayevich

Toshkent davlat yuridik universiteti Ekologiya huquqi kafedrasi professori, yuridik fanlar doktori

Annotatsiya
Oʻsimlik dunyosi obyektlari inson uchun muhim bir tabiiy resurs sifatida gavdalanib, ularning muhim tomonlaridan biri, atrof-muhitni muhofaza qilishdir. Shu bilan birga, ular havoni changdan tozalab, kislorod bilan boyitadi. Oʻsimlik dunyosidan oqilona foydalanish va muhofaza qilishda oʻrmon oʻsimliklari alohida oʻrin egallaydi. Ushbu maqolada oʻsimlik dunyosini muhofaza qilish hamda ulardan oqilona foydalanishni taʼminlashda muhim ekologik talablardan biri boʻlgan ekologik normativlarning ahamiyati, bunday ekologik tartibga solish tizimining huquqiy jihatlari, uning oʻrni va ahamiyati yoritilib, ushbu soha qonunchiligini rivojlantirish, huquqni qoʻllash amaliyotida vakolatli organlar tomonidan ekologik meʼyorlar va normativlarni oʻrnatilishining oʻziga xos xususiyatlari, ushbu tizimning hozirgi holati hamda rivojlanish istiqbollariga oid huquqiy masalalar ilmiy-nazariy jihatdan tahlil qilinadi. …
O‘RMON FONDI YERLARINI BARQAROR HUQUQIY BOSHQARISH BO‘YICHA XALQARO TAJRIBA VA UNING O‘ZBEKISTON UCHUN AHAMIYATI

Kaldarbekov Asiljon Ospanovich

Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi

Annotatsiya
Maqolada Germaniya, AQSh, Kanada va Rossiya misolida o‘rmon fondi yerlaridan foydalanishni huquqiy tartibga solishning chuqurlashtirilgan qiyosiy-huquqiy tahlili keltirilgan. Tadqiqot o‘rmon resurslarini boshqarishning turli modellarini, shu jumladan, davlat va xususiy mulkning nisbati, o‘rmon uchastkalarini ijaraga olishning huquqiy mexanizmlari, shuningdek, o‘rmonlarni tartibga solish va muhofaza qilishda davlatning ishtirok etish shakllarini qamrab oladi. Taʼkidlanishicha, institutsional yondashuvlardagi farqlarga qaramay, koʻrib chiqilayotgan mamlakatlarning qonunchilik tizimlari oʻrmonlarni barqaror boshqarish, ekologik muvozanatni saqlash va iqtisodiy samaradorlikni taʼminlashning umumiy tamoyillariga asoslanadi. …
XORIJIY MAMLAKATLAR VA O‘ZBEKISTONDA EKOLOGIK TURIZMNI TARTIBGA SOLISHNING HUQUQIY MEXANIZMLARI: XALQARO TAJRIBANING QIYOSIY TAHLILI VA MOSLASHTIRISH YO‘LLARI

Bayturova Aida Nabiyevna

Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi

Annotatsiya
Ushbu maqolada mediatsiyaning oilaviy nizolarni hal etishdagi o‘ziga xos jihatlari va ahamiyati, oilaviy nizolarda ishtirok etuvchi tomonlarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish mexanizmlari, mediatsiyaning sud muhokamasidan afzalliklari, shuningdek, xorijiy mamlakatlar tajribasi hamda xorijiy va mahalliy huquqshunos olimlarning fikrlari o‘rganildi. Tadqiqotda, ayniqsa, tarixiy va qiyosiy metodlardan foydalanib, mediatsiya institutining mamlakatimizda uzoq vaqtdan beri mavjudligi tahlil qilindi. Shuningdek, milliy qonunchilikda mavjud bo‘lgan bo‘shliqlar va ularni takomillashtirish masalalari ko‘rib chiqildi. Mediator ishtirokiga doir ijobiy va salbiy tomonlar aniqlandi. …
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QONUNCHILIGIDA EKOLOGIK HUQUQBUZARLIKLAR UCHUN MA’MURIY JAVOBGARLIKNING YURIDIK TABIATI VA TAMOYILLARI: QOZOG‘ISTON RESPUBLIKASI MISOLIDA QIYOSIY-HUQUQIY TAHLIL

Otaubayeva Aygul Baxramovna

Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi

Annotatsiya
Ushbu maqola Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligida ekologik huquqbuzarliklar uchun ma’muriy javobgarlikning huquqiy tabiati va tamoyillarini kompleks tadqiq etishga bagʻishlangan bo‘lib, Qozogʻiston Respublikasi huquqiy tizimi bilan qiyosiy-huquqiy tahlilni ham oʻz ichiga oladi. Ekologik huquqbuzarliklar muallif tomonidan ekologik huquqiy tartibotni buzadigan, atrof-muhitga zarar yetkazadigan va barqaror rivojlanishga tahdid soladigan alohida toifadagi g‘ayriqonuniy hamda ijtimoiy xavfli xatti-harakatlar sifatida koʻrib chiqiladi. Ushbu sohada ma’muriy javobgarlik zararli xatti-harakatlarning oldini olish, buzilgan huquqiy muvozanatni tiklashni ta’minlash va fuqarolarning qulay atrof-muhitga boʻlgan huquqlarini himoya qilishga qaratilgan muhim davlat-huquqiy mexanizmi sifatida namoyon boʻladi. Maqolada ma’muriy javobgarlikning asosiy prinsiplari, jumladan: qonuniylik, adolat, gumanizm, jazoni individuallashtirish, javobgarlikning muqarrarligi, mutanosiblik, oshkoralik va profilaktika yoʻnalishlari batafsil yoritilgan. …
ADVOKATLAR KASBIY TAYYORGARLIGINING OʻZIGA XOS XUSUSIYATLARI VA UNI TAKOMILLASHTIRISH MASALALARI

Toʻychiyeva Malika Botir qizi

Toshkent davlat yuridik universiteti tayanch doktoranti, Sud, huquqni muhofaza qiluvchi organlar va advokatura kafedrasi oʻqituvchisi

Annotatsiya
Ushbu maqola mamlakatimizda advokatlar kasbiy tayyorgarligi institutini yanada takomillashtirish masalasiga bagʻishlangan boʻlib, unda bir qator ilmiy gʻoyalar ilgari suriladi. Xususan, taʼlim tizimi va taʼlim toʻgʻrisidagi qonunchilikda kasbiy tayyorgarlikning oʻrni hamda ahamiyati yoritib beriladi. Advokatlik faoliyatiga kirib kelayotgan mutaxassislarni oʻqitish va ularning bilimlarini doimiy ravishda oshirib borishning davlat ahamiyatiga molikligi taʼkidlanadi. Shuningdek, davlat va jamiyat ehtiyojlaridan kelib chiqib advokatlar kasbiy tayyorgarligining dolzarbligi tahlil qilinadi. Maqolada milliy va xorijiy olimlarning qarashlariga murojaat qilingan, ilmiy munozara yuritilgan va muallifning shaxsiy fikr hamda munosabati bayon etilgan. …
O‘ZBEKISTONDA OILAVIY (MAISHIY) ZO‘RAVONLIK SUBYEKTINING HUQUQIY TAHLILI: HUQUQIY BO‘SHLIQNI BARTARAF ETISH

Nodirov Muzaffar Axmadovich

Toshkent davlat yuridik universiteti Jinoiy odil sudlov fakulteti dekan o‘rinbosari, yuridik fanlar bo‘yicha falsafa doktori (PhD)

Tursunmurodov Komron Turg‘un o‘g‘li

Toshkent davlat yuridik universiteti Jinoiy odil sudlov fakulteti talabasi

Annotatsiya
Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasida oilaviy (maishiy) zo‘ravonlik subyektlari doirasini aniqlash muammosi tahlil etiladi. O‘tkazilgan tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, mazkur subyektlar ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi Oliy Sudi Plenumining tushuntirishlariga asosan qat’iy ravishda cheklangan. Ayniqsa, “bir ro‘zg‘or asosida birgalikda yashayotgan shaxslar” tushunchasini talqin qilishda muammolar yuzaga kelmoqda. Amaliyotda ayrim tergovchilar va sudlar ushbu toifaga qaynona, qaynota, kelin, voyaga yetgan farzandlar va boshqa qarindoshlarni ham kiritmoqdalar, bu esa mamlakatning oliy sud instansiyasi huquqiy pozitsiyasiga zid keladi. Xorijiy mamlakatlar qonunchiligi va amaliyotining qiyosiy-huquqiy tahlili shuni ko‘rsatadiki, oilaviy (maishiy) zo‘ravonlik subyektlari faqat turmush o‘rtoqlar yoki yaqin munosabatda bo‘lgan shaxslar bilangina cheklanmaydi. …
KONTRABANDA JINOYATI OBYEKTIV BELGILARINING YURIDIK TALQINI

Utebayev Salamat Maksetbay uli

Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti doktoranti

Annotatsiya
Kontrabanda jinoyatining obyektiv belgilarini jinoyatning obyekti va obyektiv tomoni belgilari, shuningdek, ushbu belgilar bilan bevosita bogʻliq fakultativ elementlar tashkil etadi. Jinoyat obyekti har qanday jinoyatning majburiy elementi boʻlishi asnosida kontrabandaning obyekti masalasida huquqshunos olimlar tomonidan kontrabanda jinoyat qonunining qaysi bobidan oʻrin olgani va uning predmetiga nimalar kirishiga qarab, turlicha fikrlar bildirilgan. Kontrabandaning umumiy obyektini aniqlashda koʻplab olimlar anʼanaviy ravishda Jinoyat kodeksi maxsus qismining oʻrganilayotgan norma joy olgan boʻlimiga amal qilishadi. Mazkur maqolada kontrabanda jinoyatining obyektiv tomoniga oid belgilarning yuridik talqini chuqur tahlil qilingan. Jumladan, kontrabanda tushunchasi, uning jinoyat huquqi tizimidagi oʻrni, bojxona chegaralaridan tovarlar, valyuta, moddiy boyliklar, ashyolar yoki boshqa predmetlarni noqonuniy olib oʻtish harakatlarining yuridik mohiyati ochib berilgan. …
ONLAYN BANKLAR FAOLIYATI SOHASIDA FIRIBGARLIKNI KVALIFIKATSIYA QILISH MASALALARI

Nurmanov Xolbek Rahmatilla oʻgʻli

Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi

Annotatsiya
Mazkur maqolada mamlakatimizning moliya va iqtisod sohasida tobora salmoqli o‘ringa ega bo‘lib borayotgan onlayn banklar faoliyatida kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda sodir etiladigan kiberfiribgarlik jinoyatlarini kvalifikatsiya qilish masalalari, ushbu jinoyatlarni sodir etishning ijtimoiy xavfli oqibatlari, shuningdek, ularni sodir etish tufayli jabrlangan shaxslarning viktim harakatlari tahlil qilinadi. Muallif onlayn banklar faoliyati sohasidagi firibgarlik uchun milliy jinoyat qonunchiligida munosib javobgarlik choralari belgilanmaganligi, shu bois ushbu ijtimoiy xavfli qilmishlar uchun munosib va uning oldini olish uchun yetarli yuridik javobgarlikni belgilash zarur degan xulosaga kelgan, tadqiqotchining fikricha, asosiy obyekt ostida o‘zga shaxsning mol-mulki yoki mulkiy huquqlari, moddiy manfaatlari, qo‘shimcha obyekt ostida esa tegishli tartibda kompyuter texnologiyalari, kompyuter tizimlari tushunilishi lozim. …
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI JINOYAT QONUNCHILIGIDA JAMIYATDAN AJRATISH BILAN BOGʻLIQ BOʻLMAGAN JINOIY JAZOLARNING RIVOJLANISH TARIXI

Maʼmurov Sanjarbek Ilxomovich

Namangan viloyati prokurorining yordamchisi, adliya kichik maslahatchisi

Annotatsiya
Mazkur maqolada Oʻzbekiston Respublikasining jinoyat qonunchiligida jamiyatdan ajratish bilan bogʻliq boʻlmagan jinoiy jazolarning tarixi va rivojlanishi tahlil qilingan. Unda Oʻzbekistonda jinoyat jazolarini modernizatsiyalash jarayoni, qonunchilikdagi oʻzgarishlar va jamiyatning ijtimoiy-huquqiy talablariga moslashish hamda xalqaro huquqiy standartlarga muvofiqlashtirishdagi davrlar toʻgʻrisida fikr yuritiladi. Jinoiy jazolarning samaradorligi, ularning inson huquqlari va erkinliklariga taʼsiri hamda ularning jamiyatdagi ijobiy oʻzgarishlarga qoʻshgan hissasi boʻyicha ham tahlillar olib boriladi. Shu bilan birga, jinoiy jazolar tizimining insonparvarlik tamoyillari asosida takomillashtirilishi, jazolash maqsadlarining ijtimoiy reabilitatsiya va qayta ijtimoiylashtirishga yo‘naltirilishi muhimligi ta’kidlanadi. Maqolada, shuningdek, jinoyat qonunchiligida yangi metod va yondashuvlarni joriy etish orqali jazolarning samaradorligini oshirish, jinoyatchilik darajasini kamaytirish va jamiyat xavfsizligini ta’minlash zarurligi haqida fikrlar bildirilgan. …
VOYAGA YETMAGANLARNING UY QAMOG‘IDA SAQLANISHI: JAMIYAT XAVFSIZLIGI VA BOLA MANFAATLARI O‘RTASIDAGI MUVOZANAT

Bazarova Dildora Bahadirovna

Toshkent davlat yuridik universiteti Jinoyat-protsessual huquqi kafedrasi mudiri, yuridik fanlar doktori, professor

Annotatsiya
Ushbu maqola O‘zbekiston Respublikasida voyaga yetmaganlarning uy hibsida saqlanishining huquqiy tartibga solinishi va qo‘llanilish amaliyotini jamiyat xavfsizligini ta’minlash va bola huquqlarini sodir etish o‘rtasidagi muvozanatni ta’minlash kontekstida tahlil qilishga bag‘ishlangan. Tadqiqot predmeti sifatida O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksining voyaga yetmaganlarga uy hibsini qo‘llashni tartibga soluvchi huquqiy normalari, ularni amalga oshirish amaliyoti va ushbu sohada xorijiy tajriba qaraladi. Ishning maqsadi amaldagi qonunchilik, statistik ma’lumotlar va xalqaro tajribani kompleks tahlil qilish asosida voyaga yetmaganlarning uy hibsida saqlanishini huquqiy tartibga solishni optimallashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqishdan iborat. Tadqiqotning metodologik asosini qiyosiy-huquqiy, tizimli-strukturaviy, statistik va sotsiologik usullar tashkil etadi. …
YANGI O‘ZBEKISTONDA OZIQ-OVQAT XAVFSIZLIGINI TA’MINLASHNING HUQUQIY JIHATLARI VA MUAMMOLARI

G‘afurova Nozimaxon Eldarovna

O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Yuridik kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti professori v.b., yuridik fanlar doktori

Saidov Olim Choriqulovich

Toshkent davlat yuridik universiteti Xalqaro huquq va inson huquqlari kafedrasi o‘qituvchisi, yuridik fanlar bo‘yicha falsafa doktori (PhD)

Annotatsiya
Ushbu maqola Yangi Oʻzbekistonning shakllanishi sharoitida oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashning huquqiy jihatlari va muammolarini har tomonlama oʻrganishga bagʻishlangan. “Oziq-ovqat xavfsizligi” tushunchasi tahlil qilinib, uning mohiyati xalqaro standartlar va yondashuvlar nuqtayi nazaridan ochib berildi. Tadqiqot shuni koʻrsatadiki, oziq-ovqat xavfsizligi oʻziga xos sharoit va rivojlanish xususiyatlariga ega boʻlib, u miqdoriy va sifat ko‘rsatkichlari tizimi bilan belgilanadi. Aniqlanishicha, Yangi Oʻzbekistonda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash davlatning asosiy vazifalaridan biri bo‘lib, milliy siyosatning ustuvor yo‘nalishi sifatida qaraladi va milliy manfaatlar sohasiga kiradi. Maqolada oziq-ovqat xavfsizligi zamonaviy global muammolardan biri ekanligi ta’kidlanadi. Unda oziq-ovqat xavfsizligi darajasi nafaqat muayyan hududning ekologik holatiga, balki davlatlarning atrof-muhit, qishloq xo‘jaligi va ijtimoiy siyosatiga ham bog‘liq ekani ko‘rsatilgan. …
DUNYODA NARKOBIZNESNING RIVOJLANISHI

Musayev Djamaliddin Kamalovich

Bojxona instituti Umumhuquqiy fanlar kafedrasi mudiri, yuridik fanlar boʻyicha falsafa doktori (PhD), dotsent

Annotatsiya
Maqolada giyohvandlik vositalarining noqonuniy aylanmasi bilan bogʻliq zamonaviy xalqaro vaziyat dolzarb statistik maʼlumotlar asosida tahlil qilingan. Muallif global miqyosda giyohvandlik vositalarining noqonuniy aylanmasiga qarshi kurashish boʻyicha amaldagi tizim samaradorligi nihoyatda past, degan xulosaga keladi va shundan kelib chiqqan holda sohadagi holatni yaxshilash uchun aniq takliflarini ilgari suradi. Narkosavdoning xalqaro miqyosda kengayishi va tobora koʻproq davlatlarning noqonuniy tashish yoʻllari global tarmogʻiga jalb qilinishi hozirgi vaqtda mamlakatlarga giyohvandlik moddalarini ishlab chiqaruvchilar hamda isteʼmolchilarni aniq farqlash imkonini bermayapti. Faqat turli qitʼalar kesimida giyohvandlik vositalarining tarqalish tendensiyasini kuzatish va ularni tahlil qilish mumkin. …
KORRUPSIYA: TAHLIL VA CHORALAR

Ahmadjonov Murodullo Nurali o‘g‘li

Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi, Namangan viloyati, Kosonsoy tuman prokurorining yordamchisi

Annotatsiya
Korrupsiyaga qarshi kurash global miqyosdagi siyosiy harakatga aylangan va katta miqdordagi moliyaviy mablag‘lar bilan qo‘llab-quvvatlanayotgan bo‘lsa-da, mazkur amalga oshirilayotgan harakatlarning samaradorligi, ayniqsa, rivojlanayotgan va postkommunistik davlatlarda, hanuzgacha cheklanganligicha qolmoqda. Ushbu maqolada bunday holatning asosiy sababi – korrupsiyaning siyosiy va tizimli ildizlari, ya’ni partikulyarizm deb nomlanuvchi tizim yoritib beriladi. Mazkur partikulyarizm tizimida davlat resurslari adolatli va xolis qoidalarga emas, balki tanish-bilishlik va guruh manfaatlariga asoslangan tarzda taqsimlanadi. Bunday sharoitda korrupsiya istisno emas, balki siyosiy tuzumning ajralmas qismiga aylanadi, elita ittifoqlari va norasmiy ta’sir tarmoqlari orqali qo‘llab-quvvatlanadi. Shu bilan birga, tadqiqotda G‘arb andozasidagi islohot modellarining ko‘pincha muvaffaqiyatsizlikka uchrashi ta’kidlanadi, chunki mazkur modellarda o‘tish davridagi va gibrid siyosiy tizimlarning murakkab haqiqatlari hisobga olinmaydi. …
YOʻL-TRANSPORT INFRATUZILMASI LOYIHALARINI AMALGA OSHIRISHDA KORRUPSIYAVIY SXEMALAR: TAHLIL VA YECHIMLAR

Mirzayeva Mohina Srojiddinovna

Oʻzbekiston Respublikasi Huquqni muhofaza qilish akademiyasi mustaqil izlanuvchisi

Annotatsiya
Mazkur maqolada yoʻl-transport infratuzilmasi loyihalarini amalga oshirishda uchrayotgan korrupsiyaviy xavf-xatarlar va firibgarlik sxemalari tizimli tahlil qilingan. Tadqiqot 2022–2024-yillar davomida Oʻzbekistonda yoʻl qurilishi va taʼmirlash sohasida sodir etilgan real jinoyat holatlariga asoslangan. Unda mavzu ilmiy va amaliy metodlar asosida oʻrganildi. Tender jarayonlaridagi qonunbuzarliklar, soxta hujjatlar tuzish, budjet mablagʻlarini oʻzlashtirish, mansabdor shaxslarning til biriktirib harakat qilishi kabi korrupsiya shakllari alohida koʻrib chiqilgan. Bunda xalqaro tajriba, shu jumladan, BMTning Korrupsiyaga qarshi konvensiyasi, GIACC va Transparency International kabi tashkilotlar tavsiyalari asosida korrupsiyaga qarshi samarali choralar koʻrsatilgan. Maqolada Integrity Pact, raqamlashtirilgan tender tizimlari, mustaqil audit, jamoatchilik monitoringi, “whistleblower” tizimlari va “debarment” amaliyotining ahamiyati ilmiy asosda yoritilgan. …