VOYAGA YETMAGANLARNING UY QAMOG‘IDA SAQLANISHI: JAMIYAT XAVFSIZLIGI VA BOLA MANFAATLARI O‘RTASIDAGI MUVOZANAT

Bazarova Dildora Bahadirovna

Toshkent davlat yuridik universiteti Jinoyat-protsessual huquqi kafedrasi mudiri, yuridik fanlar doktori, professor

Muallif haqida ma'lumot

Annotatsiya
Ushbu maqola O‘zbekiston Respublikasida voyaga yetmaganlarning uy hibsida saqlanishining huquqiy tartibga solinishi va qo‘llanilish amaliyotini jamiyat xavfsizligini ta’minlash va bola huquqlarini sodir etish o‘rtasidagi muvozanatni ta’minlash kontekstida tahlil qilishga bag‘ishlangan. Tadqiqot predmeti sifatida O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksining voyaga yetmaganlarga uy hibsini qo‘llashni tartibga soluvchi huquqiy normalari, ularni amalga oshirish amaliyoti va ushbu sohada xorijiy tajriba qaraladi. Ishning maqsadi amaldagi qonunchilik, statistik ma’lumotlar va xalqaro tajribani kompleks tahlil qilish asosida voyaga yetmaganlarning uy hibsida saqlanishini huquqiy tartibga solishni optimallashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqishdan iborat. Tadqiqotning metodologik asosini qiyosiy-huquqiy, tizimli-strukturaviy, statistik va sotsiologik usullar tashkil etadi. Shu bilan birga, maqolada O‘zbekistonda 2010–2024-yillardagi voyaga yetmaganlar jinoyatchiligi bo‘yicha statistik ma’lumotlar tahlil qilindi va bu 13–15 yosh guruhida 129 dan 744 kishigacha sezilarli o‘zgarishlarni ko‘rsatdi. AQSh, Germaniya va Fransiyada voyaga yetmaganlarga uy hibsini qo‘llash bo‘yicha xorijiy tajriba o‘rganildi. Tadqiqot natijalari o‘zbek qonunchiligining yuvenal adliya sohasidagi asosiy xalqaro standartlarga mosligini, ammo huquqni qo‘llash amaliyotida muhim muammolar mavjudligini ko‘rsatdi. Voyaga yetmaganlarning turli yosh guruhlariga yondashuvlarni farqlashda kamchiliklar, uy hibsi mazmunida tarbiyaviy komponentning yo‘qligi, nazorat qiluvchi organlarning yetarli darajada ixtisoslashmaganligi va zaif idoralararo o‘zaro hamkorlik aniqlandi. Natijalarni qo‘llash sohasi O‘zbekistonning jinoyat-protsessual qonunchiligini takomillashtirish, yuvenal adliya sohasida huquqni qo‘llash amaliyoti va voyaga yetmaganlar uchun muqobil oldini olish choralarini tashkil etishni qamrab oladi. Asosiy xulosalar voyaga yetmaganlarning yoshiga qarab uy hibsini qo‘llashning farqlangan mezonlarini joriy etish zarurligini, oldini olish chorasini bajarish shartlariga tarbiyaviy tadbirlarni majburiy ravishda kiritish, ixtisoslashgan yuvenal probatsiya xizmatini yaratish va voyaga yetmagan huquqbuzarlar bilan ishlashda idoralararo hamkorlikni takomillashtirishni o‘z ichiga oladi.
Kalit so'zlar
uy hibsi, voyaga yetmaganlar, oldini olish choralari, yuvenal adliya, bola huquqlari, jamiyat himoyasi, jinoyat jarayoni, manfaatlar muvozanati
Iqtibos uchun
For citation: