Yurisprudensiya 2-son / 2024

 Yurisprudensiya

2-son 2024-yil

Muxitdinova Firyuza Abdurashidovna

Toshkent davlat yuridik universiteti professori, yuridik fanlar doktori

Annotatsiya
Maqolada Oʻzbekistonda xotin-qizlarga munosabat masalasidagi davlat siyosati doirasida amalga oshirilayotgan tizimli islohotlar va ularning normativ-huquqiy asoslari, xotin-qizlarning huquqlari, erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini himoya qilish, ularning ijtimoiy faolligini oshirish, oila va jamiyatdagi mavqeyini yuksaltirish, huquqiy savodxonlikni hamda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishda ayollarning ahamiyatini oshirish masalalariga e’tibor berilgan. Maqola tadqiqotining obyekti xotin-qizlarning iqtisodiy mustaqilligini taʼminlash, huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, kasbga o‘qitish va bandligini sifat jihatidan taʼminlash, ularni tadbirkorlik va biznesga keng jalb etish hamda ijtimoiy himoyaga muhtoj xotin-qizlarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini ta’minlash bilan bogʻliq ijtimoiy-huquqiy munosabatlar tizimi hisoblanadi. …

Amirov Sanjar Ilyos oʻgʻli

Qashqadaryo viloyati yuridik texnikumi oʻqituvchisi

Annotatsiya
Ushbu maqolada Afina demokratiyasining kelib chiqishi, rivojlanishi, institutlari va ijtimoiy taʼsirini har tomonlama oʻrganishga harakat qilingan. Chuqur tahlil qilish orqali ushbu nufuzli siyosiy tizimning murakkabliklari va nozik tomonlari yoritilib, uning yutuqlari va kamchiliklarini taʼkidlash maqsad qilingan. Afina demokratiyasi koʻpincha demokratik boshqaruvdagi eng dastlabki tajribalardan biri sifatida eʼtirof etilgan boʻlib, tarixchilar, siyosatshunoslar va olimlar uchun hamon oʻrganish mavzusi boʻlib qolmoqda. …

Normatov Bekzod Akram oʻgʻli

Toshkent davlat yuridik universiteti Xalqaro huquq va qiyosiy huquqshunoslik fakulteti dekan oʻrinbosari, yuridik fanlar boʻyicha falsafa doktori (PhD)

Annotatsiya
Maqolada soliq tekshiruvi institutiga oid kategoriyalar, xususan, soliq tekshiruvi vazifasi va prinsiplari tahlil qilingan. Tadqiqotdan maqsad oʻrganish natijasida soliq tekshiruvi mohiyatini ochib berishga qaratilgan taklif va xulosalar ishlab chiqishdan iborat. Soliq organlari soliq toʻlovchilarning faoliyatiga noqonuniy aralashishlarining oldini olish maqsadida soliq qonunchiligida soliq tekshiruvlari vazifa va prinsiplarining huquqiy asoslarini aniq belgilash talab qilinadi. Soliq tekshiruvining vazifalari soliq organlarining vazifa va funksiyalaridan kelib chiqadi. Bu yerda asosiy masala toʻlovlarni soliq toʻlovchilarning ruhiyatiga salbiy taʼsir koʻrsatmagan holda davlat budjetiga undirishdir. …

Meliyev Xudoyor Xurramovich

Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi

Annotatsiya
Ushbu maqolada yuridik shaxslarning jinoiy va ma’muriy javobgarligi masalalari tahlil qilingan bo‘lib, amaldagi qonunchilikda jinoyat va maʼmuriy huquqbuzarlik uchun faqatgina jismoniy shaxslarning javobgarligi belgilangan. Bu esa, oʻz navbatida, yuridik shaxslarning boshqaruv organlari va mansabdor shaxslari tomonidan yuridik shaxsning manfaati va foydasini koʻzlab sodir qilingan huquqbuzarliklar uchun yuridik shaxslarning oʻzini emas, balki bevosita ularning mansabdor shaxslarini maʼmuriy va jinoiy javobgarlikka tortishni nazarda tutadi. …

Saidov Maksudbek Norboyevich

Gʻijduvon tumanlararo iqtisodiy sudining sudyasi, yuridik fanlar boʻyicha falsafa doktori (PhD)

Annotatsiya
Ishtirokchining jamiyatni boshqarish vakolatlari uning jamiyat ustav fondidagi ulushiga bogʻliq boʻladi. Jismoniy shaxs boʻlgan ishtirokchi vafot etganda, unga tegishli boʻlgan ulush meros tarkibiga kiradi. Biroq bu bilan merosxoʻr jamiyatda ishtirokchi maqomini olmaydi. Mazkur maqolada vafot etgan ishtirokchining masʼuliyati cheklangan jamiyatdagi ulushi uning merosxoʻrlariga oʻtishi, ulushning oʻtishi bilan ishtirokchining huquq va majburiyatlari oʻtishining farqli jihatlari, bu boradagi turli yondashuv va muammolar yoritilgan. Yagona ishtirokchisi boʻlgan hamda ikki va undan ortiq ishtirokchisi boʻlgan jamiyatda ishtirokchi vafot etgan taqdirda, vujudga keladigan fuqarolik huquqiy munosabatlarning farqlanishi misollar asosida koʻrsatib berilgan. …

Mamanazarov Sardor Shuhratovich

Toshkent davlat yuridik universiteti Kadrlar boʻlimi boshligʻi

Annotatsiya
Ushbu maqola Big Data sohasida maʼlumotlarni qayta ishlash va tahlil qilish jarayonida sunʼiy intellektning (SI) huquq hamda majburiyatlarini tartibga solishdagi muammolar, potensial yechimlarni muhokama qilishga bagʻishlangan. Tadqiqot kompleks metodologiyani qoʻllagan holda Big Data sohasida sunʼiy intellektning huquq va majburiyatlarini tartibga solishning huquqiy hamda axloqiy jihatlarini oʻrganadi. Maqolada SIni qoʻllashda javobgarlik, shaffoflik, kamsitmaslik va shaxsiy maʼlumotlarni himoya qilishning huquqiy, axloqiy jihatlari koʻrib chiqiladi. Mavjud huquqiy asoslar oʻrganiladi va ularni takomillashtirish boʻyicha zarur choralar taklif etiladi, jumladan, maxsus qonunchilikni ishlab chiqish, mustaqil audit mexanizmlarini yaratish, shaffoflik va hisobdorlikka oid talablarni belgilash, shuningdek, xalqaro hamkorlikni rivojlantirish kabilar qayd etiladi. SIni tartibga solishda shaffoflik va hisobdorlik prinsiplarining roliga alohida eʼtibor qaratiladi. …

Akramov Akmaljon Anvarjon oʻgʻli

Toshkent davlat yuridik universiteti Xalqaro xususiy huquq kafedrasi katta oʻqituvchisi

Annotatsiya
shbu maqolada bugungi kunda Oʻzbekistonda meros bilan bogʻliq huquqiy tizimni raqamlashtirish masalalari, ularni tartibga soluvchi huquqiy normativ hujjatlar va ularning tasnifi, kriptovalyutalar, raqamli mulklar hamda meros bilan bogʻliq huquqiy qarama-qarshiliklar, raqamli hujjatlar va parollar uchun kirish toʻsiqlari, ijtimoiy media va Web 2.0 hisobini meros qilib olish muammolari oʻrganiladi. Shuningdek, jismoniy shaxsning shaxsiy hayoti toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni, telefon suhbatlarini, pochta, telegraf va boshqa xabarlarini uning roziligisiz toʻplash, saqlash, qayta ishlash, tarqatish va ulardan foydalanish, shuningdek, qonun hujjatlarining buzilishiga daxldor maʼlumotlarni himoya qilish bilan bogʻliq tavsiyalar ishlab chiqilgan. …

Xalmoʻminov Jumanazar Tashtemirovich

Toshkent davlat yuridik universiteti Ekologiya huquqi kafedrasi professori, yuridik fanlar doktori

Annotatsiya
shbu maqolada Oʻzbekiston Respublikasi energetika qonunchiligining joriy holati va uni takomillashtirishning huquqiy masalalari tahlil qilingan. Hozirgi bosqichdagi davlat energetika siyosatining asosiy yoʻnalishlari va energetika qonunchiligini yanada takomillashtirish masalalari ilmiy-huquqiy xulosalar bilan asoslab berilgan. Muallif “energiya”, “muqobil energiya manbalari”, “quyosh energiyasi”, “shamol energiyasi”, “biologik yoqilgʻi” kabi tushunchalarning taʼrifiga alohida eʼtibor qaratadi. Aniqlanishicha, energiyaga qonuniy egalikning huquq sohalari obyekti sifatida oʻtish davriyligi bu munosabatlarning oʻziga xos xususiyatidir. Shuning uchun ham huquqiy munosabatlar ekologiya va energetikaga oid huquqiy normalar majmui bilan tartibga solinadi. …

Komiljonov Sarvarjon Shuxrat oʻgʻli

Oʻzbekiston Respublikasi Huquqni muhofaza qilish akademiyasi mustaqil izlanuvchisi

Annotatsiya
Jinoyat-protsessual qonun hujjatlarida shaxsning maqomi uning jinoyat protsessi doirasidagi huquqiy holati va huquqlarini belgilaydi. Bunday huquqning mavjud emasligi jinoyat-protsessual harakatlar jarayonida shaxslarning huquq va manfaatlarini amalga oshirishni cheklaydi. Ushbu maqolada aynan tergovga qadar tekshiruvda ishtirok etuvchi shaxslarning huquqiy holati, qonun hujjatlaridagi kamchiliklar va tergovga qadar tekshiruv ishtirokchilarni aniqlashtirish holatlari yoritilgan. Chunki jinoyat protsessida jinoyatlarni tergov qilishning adolatliligi va samaradorligini taʼminlash uchun shaxslarning maqomlari oʻrtasidagi munosabatlar muhim ahamiyatga ega. Maqolada koʻrib chiqilayotgan mavzu boʻyicha nazariy, qonunchilik va amaliy jihatlar tahlil qilingan. Oʻzbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksining II boʻlimi (Jinoyat protsessi ishtirokchilari) va tergovga qadar tekshiruvlarni amalga oshiruvchi organlar hamda ularning vakolatlari qoidalarini tizimli tahlil qilish asosida tergovga qadar tekshiruvning maxsus ishtirokchilarini alohida huquqiy tartibga solish ehtiyoji borligi aniqlangan. Jinoyat-protsessual huquqiy munosabatlarda ishtirok etayotganda shaxsning haqiqiy mavqeyini baholash zarur, degan xulosaga kelinmoqda. …

Gulyamov Said Saidaxrorovich

Toshkent davlat yuridik universiteti Kiber huquq kafedrasi mudiri, professor, yuridik fanlar doktori

Annotatsiya
Kvant hisoblashning jadal rivojlanishi tobora raqamlashtirilayotgan dunyomizning kiberxavfsizligiga jiddiy tahdid solmoqda. Kvant kompyuterlari yanada kuchliroq boʻlgani va foydalanish imkoni ortgani sari ularda ayni paytda nozik maʼlumotlarimiz, moliyaviy operatsiyalarimiz va muhim infratuzilmani himoya qiladigan koʻplab kriptografik algoritmlarni buzish potensiali paydo boʻlmoqda. Yaqinlashib kelayotgan ushbu “kvant tahdidi” shaxslar, tashkilotlar va davlatlar uchun keng qamrovli oqibatlarga olib boradi, chunki bu maʼlumotlarning keng tarqalishiga, iqtisodiy buzilishlarga va milliy xavfsizlikka putur yetkazishi mumkin. Ushbu xavf tobora ortib borayotgani eʼtirof etilishiga qaramay, mavjud huquqiy va meʼyoriy bazalar kvant kibertahdidlari keltirib chiqaradigan oʻziga xos muammolarini hal qilish uchun aytarli darajada tayyor emas. …